Home » Limba Sarda » Truddaju Bainzu » Bainzu Truddaju: Disamistade - 1a parte

Immagini del paese

Ch 1.JPG

Statistiche

Tot. visite contenuti : 11349433

Notizie del giorno

 
Bainzu Truddaju: Disamistade - 1a parte PDF Stampa E-mail
Mercoledì 05 Marzo 2008 16:21

In su milli e ottighentos ottantabattoro, cando pariat chi Su Sassu de Zaramonte fît già in meritadu arresettu, poi de tantu triulu causadu da-e sa delinquenzia de sos bandidos locales e furisteris, un’atteru malannu improvvisu, che lampu faladu a chelu serenu, hat postu in perigulu mannu de vida tres onestas familias des pastores, ispraminadas in atteros e tantos istazzos de su territoriu de cussa 'idda.

In cussu tempus, e prima meda 'e tando, Su Sassu de Zaramonte fît calculadu nidu siguru e preferidu pro sa mala vida chi, pro sa caratteristiga fattura de su terrinu (concas naturales mannas cant'unu palattu e chentu isceras de linnas, altas cantu sos pius altos campaniles, impedian s'intrada e-i s'essida a sos pagu espertos de su logu), b'abbundaiat che pampinos in vivaios.

Sas familias intradas in disamistade s'annu fini sa 'e Nigola Canopolu "Piliruju" de s'istazzu de Ispiene; sa familia de Chiccu Ultei de s'istazzu Bados de Lové e-i sa familia de Marianzela Ispanu de s'istazzu Barrastone.

Marianzela Ispanu fît una bellissima giovana de vint'annos chi, naschida e fatta manna in s'aria pura e libera de Barrastone, si fît fatta modosa in su faeddu e in sa compostura de su personazu, tantu chi forsi fît s'ispiju de tottu sas pizzinnas de Su Sassu e tottu la calculaiana pro sa pius bella. Cantos giovanos, poveros e riccos, de sa zona la disizaiana pro isposa! E cantas e cantas serenadas de amore, a boghe de chiterra, in nottes serenas, illumanadas appena da-e luguras de istellas o da-e s'incantu de sa luna piena, li faghiana!

Ebbene, de Marianzela Ispanu si nde fît pro primu inamoradu zegamente Nigola "Piliruju"; tantu chi una die, cando hat bidu chi su samben sou fogosu no lu lassaiat pius reposare, andat a domo de sos Ispanos e la dimandat pro muzere. Nigola fît unu giovanu de vinti duos annos, forte, coraggiosu, onestu, tribagliadore e subra a tottu tiradore de prima marca. Tiraiat a balla sola a sa sesina 'olende e fît casu raru a si la faddire. Faghiat su pastore in s'istazzu de Ispiene, pagu lontanu da-e Barrastone e no teniat benes de fortuna: fît poveru.

Unu sapadu sero de sa prima chida de abrile de s'annu in chistione, Nigola si 'estit a festa: berritta noa, calzones e cappottinu de furesi postos pagas boltas; leat a pala su inseparabile archibusu sou, untadu 'ene a ozu de puzones (usanzia meda in voga da-e sos cazziadores de cuss'epoca) e partit a Barrastone pro dimandare a Marianzela. In Barrastone, dadu chi est andadu a iscuriga-no iscuriga, b'hat agattadu totta sa familia: babbu, mama e frades de Marianzela; e issa naturalmente. Tottu l'hana fattu accoglienzia de lussu; lu connoschiana troppu 'ene e attere e tantu 'ene connoschiana sas capazzidades suas de coraggiosu meda, de bene arrejonadu e de attaccamentu a sos contivizos de sa domo; abitaiat pagu lontanu e ischiana chie fît Nigola "Piliruju".

Da-e s'unu a s'atteru arrejonu, Nigola ispiegat su motivu de sa visita sua; si giamat su babbu de Marianzela a un’oru pro li narrer calchi cosa. Custu, gentilissimu, lu faghet intrare in s'apposentu, serrat sa gianna pro arrejonare solos e senza iscultados da-e nisciunu. Marianzela, coriosa, si nde pesat da ue fît sezzida e andat a sizire s'orija a s'istampa de sa giae de s'apposentu pro intendere ite fît arrejonende su babbu e-i s'istranzu coraggiosu e bellu. Sa mama e-i sos frades de Marianzela li naraiana a si che leare da-e sa gianna, ca no andaiat bene a faghere s'ispiotta.

Marianzela hat intesu tottu sas peraulas de Nigola e de su babbu cando hat nadu: "Tue ti che torras acculziare otto dies a oe a-i cust'ora; deo, in su peristantu, nd'arrejono in familia e, in particulare, cun sa pizzinna; s'issa ti cheret, deo so pius cuntentu de te". A Marianzela, c'hat cumpresu sa discussione, si presentant duos marcos mannos pius de su solitu in faccia e ch'essit birgonzosa a s'aria de carrela, timende calchi ojada significante de Nigola. Nigola, fattu su cumandu, bessit issu puru a carrela, sighidu da-e sos Ispanos; saludat cun tantu de inchinu, a berritta in manu, astringhende sa manu a tottu e s'avviat. Intantu, in domo de sos Ispanos, imperaiat sa pius briosa cuntentesa pro sa visita de Nigola e Marianzela fît pius che allegra e tottu dezzidin de azzettare sa proposta.

A sas otto dies prezzisas, Nigola torrat, comente haian pattuidu, pro leare sa risposta; Marianzela fît mudada a festa, su babbu e-i sa mama fini pius de bonu umore de innanti, lu cumbidana a d'ogni ben'e Deu, lean s'argumentu preferidu e istabilini chi su coju si deviat faghere. Nigola, cuntentu e pius de cuntentu, poi 'e s'esser trattesu unu pagu, torrat a saludare a tottu e s'avviat.

Su dinfattu manzanu, dominiga, unu fattu curiosu turbat e consolat a su mantessi tempus su coro de sos Ispanos. Verso sas noe, unu giovanu a caddu de una bella ebba baja candelada, bene mudadu a festa, s'acculziat a s'istazzu de Barrastone. Fît Chiccu Ultei, unu piseddone de vintitres annos dimorante in Bados de Lové, istazzu de sa parte bascia e settentrionale de Su Sassu. Chiccu Ultei falat da-e caddu, lu rezzin dignitosamente intro 'e domo e poi de haere arrejonadu de su pius e de su mancu, si giamat su padronu a un’oru pro unu cumandu. Custu lu faghet intrare in su mantessi apposentu e forsi sezzidi in sa mantessi cadrea de ue sezzeit una die prima Nigola "Piliruju". Chiccu hat nadu chi si fît inamoradu de Marianzela e chi fît andadu pro fagher sa domanda de matrimoniu. Fattu su dovere, Chiccu, cortesu a preferenzia de Nigola, saludat e astringhet sa manu a tottu e s'avviat pomposamente a caddu de s'ebba baja candelada.

Inoghe finit sa prima parte de su contu.
Sa segunda l’hazis a leggere da-e inoghe a calchi die

Le foto: in alto a destra, Bainzu Truddaju ritira uno dei tanti premi assegnatigli nei concorsi di poesia e contos in limba. A destra, una foto d'epoca (fine '800)

Ultimo aggiornamento Venerdì 26 Agosto 2011 12:48
 
Commenti (1)
grazie!
1 Mercoledì 09 Luglio 2008 08:45
CANOPOLI FRANCA
salve, sono la figlia di Nicolò e Sebastiana... il Nicolò di cui si racconta è il nonno di babbo... stò utilizzando impropriamente il PC di servizio, ma è l'unico mezzo che ho per ringraziarla. saluti Franca

---

Grazie per l'attenzione. Se, come spero, potremo procurarci altri scritti di Bainzu Truddaju, saremo lieti di pubblicarli, dato che vi si tratta di questioni inerenti a Chiaramonti e a quello che, prima della nascita del Comune di Erula, era il suo territorio di Su Sassu. Qui la famiglia Canopoli, come pure i Marras, gli Spanu, i Pani, i Battino e altri hanno avuto una parte importante, che noi chiaramontesi non possiamo e non dobbiamo dimenticare. Un saluto cordiale a tutti voi.
c.p.

Aggiungi un commento

Il tuo nome:
Indirizzo email:
Titolo:
Commento (è consentito l'uso di codice HTML):